Laatst bijgewerkt: 20 maart 2025

Afvalstoffen zoals urine, ontlasting, voedselresten, onbevruchte eitjes, beschimmelde eitjes en dood plantenmateriaal zorgen voor de vorming van ammoniak in het aquarium. Deze stoffen worden door bacteriën afgebroken, waarbij ammoniak ontstaat. Ammoniak is extreem giftig. Een deel van de ammoniak blijft in vrije vorm aanwezig in het water, terwijl een ander deel wordt omgezet in het ongevaarlijke ammonium-ion. De pH-waarde speelt hierbij een cruciale rol: hoe hoger de pH, hoe meer ammoniak aanwezig is. Bij een pH-waarde van 6 is er vrijwel alleen ammonium-ion in het water, wat niet schadelijk is.

Een ammoniakvergiftiging vertoont symptomen die sterk lijken op zuurstofgebrek. De vissen happen naar lucht, hebben een onregelmatige ademhaling en blijven dicht bij de wateroppervlakte. Door de pH-waarde te verlagen, kunnen de vissen vaak nog gered worden. Dit kan door zuur toe te voegen, maar zorg ervoor dat de pH-waarde zorgvuldig in de gaten wordt gehouden. Zodra de vissen herstellen, is het belangrijk om het water te verversen. Let op: een ammoniakvergiftiging kan alleen optreden in alkalisch water.

Gelukkig zetten andere, nuttige bacteriën ammoniak eerst om in nitriet en vervolgens in nitraat. Planten gebruiken nitraat als voedingsstof en zetten het om in zuurstof. Wanneer er echter weinig of geen planten in het aquarium aanwezig zijn, kunnen hoge concentraties nitraat ontstaan, wat schadelijk is voor de vissen. In veel aquaria zitten vaak te veel vissen, waardoor de aanwezige planten niet al het nitraat kunnen verwerken. In goed beplante aquaria stijgt de nitraatwaarde veel langzamer. Om te voorkomen dat de nitraatconcentratie te hoog wordt, is het essentieel om regelmatig een deel van het water te verversen.

Een aantal testmiddelen voor een ammoniakvergiftiging:

• HS Aqua NH3/NH4 test Pro
• Sera NH3/NH4 test
• Colombo Marine Ammonia Test (NH3-4)
• Tetra NH3/NH4 test
• Colombo Aqua NH3 test
• JBL NH4
• In de meeste testkoffers zitten ook wel van dit soort testen en die zijn er van allerlei merken

De juiste waarde is: Bij voorkeur 0 mg/l (maximaal 0,25 mg/l).