IUCN-status: Kritiek (2017)

Nederlandse naam: San Marcos-tandkarper.

Wetenschappelijke naam: Xenotoca doadrioi.

Synoniemen: Characodon eiseni, Characodon variatus, Xenotoca eiseni.

Oorsprong: Midden-Amerika (Mexico).

Biotoop: Midden-Amerikaans.

Geslachtsonderscheid: Bij mannetjes is de vin aan de onderzijde van de buik aangepast tot een gonopodium (geslachtsorgaan). Binnen deze soort, de echte levendbarenden, wordt dit door sommige biologen een andropodium genoemd, terwijl anderen er simpelweg naar verwijzen als het spermatopodium. Mannetjes zijn ook kleiner dan de vrouwtjes en kleurrijker.

Temperatuur: 15 - 31 graden Celsius. Ook als men ze in aquaria houdt zal men de temperatuur moeten laten variëren, dus een zomer- en winterperiode nabootsen. Bij een constante temperatuur leven ze aanmerkelijk korter.

pH: 6,3 tot 8,4.

GH: 9 tot 20.

Licht: Normaal.

Beplanting: Dichte beplanting met wat drijfplanten maar zorg ook voor open zwemruimte.

Bodembedekking: Zand of grind. Wat stukken (kien)hout, stenen of takken worden zeker ook op prijs gesteld.

Stroming: Normaal tot hard.

Leeftijd: 5 jaar.

Lengte: Mannetjes maximaal 3,7 cm en vrouwtjes maximaal 4,7 cm.

Voedsel: Plantaardig voer, droogvoer en diepvriesvoer.

Aquariummaat: 80 cm.

Waterlaag: Midden.

Karakter: Vreedzaam.

Aantal: Groepje van 5.

Geschikt voor: Beginners met enige ervaring.

Geschikt voor gezelschapsaquarium: Ja.

Draagtijd: Ongeveer twee maanden.

Bijzonderheden: Als de nachttemperaturen niet onder de 10 graden Celsius komen dan kunnen deze visjes prima in een vijver worden gehouden.

​

Kweekinfo: Het kweken met de San Marcos-tandkarper is makkelijk en ze stellen aan het water verder geen eisen.

Het zijn levendbarende vissen die dus geen eitjes leggen maar gelijk levende jongen krijgen. De San Marcos-tandkarper is een unieke soort onder de levendbarenden; deze bijzondere soort ontwikkelt embryo's. Tot een dag of twee na hun geboorte kan men soms nog overblijfselen van een "navelstreng" waarnemen. Bij deze vissen heet dat echter 'trophotaenia' in plaats van een navelstreng, wat een belangrijk kenmerk is van hun ontwikkeling en voortplantingsproces.

 Na de geboorte kunnen de jongen direct zelfstandig voor zichzelf zorgen. De incubatietijd, waarin de embryo's zich ontwikkelen, bedraagt ongeveer twee maanden, afhankelijk van de temperatuur waarbij de vissen worden gehouden. Onder optimale omstandigheden kunnen er 5 tot zelfs 50 jongen geboren worden, wat een breed scala aan voortplantingssnelheden oplevert.

Een ander verschil met de eierlevendbarenden is dat deze tandkarper geen sperma kan opslaan. Dit betekent dat van één bevruchting het vrouwtje ook maar één keer jongen krijgt. Dit onderscheid maakt de San Marcos-tandkarper bijzonder in vergelijking met andere levendbarende vissoorten die vaak meerdere worpen kunnen produceren vanuit een enkele bevruchting.

Geen van beide ouders zal voor de jongen zorgen, en als ze de kans krijgen, eten ze hun eigen jongen gewoon op. Als men er dus zeker van wil zijn dat zoveel mogelijk jongen overleven, kan men het beste het zwangere vrouwtje apart in een kweekbakje plaatsen en haar na de bevalling weer uit de bak verwijderen om de jongen te beschermen tegen predatie.

Men kan er echter ook voor kiezen om rustig de natuur zijn gang te laten gaan. In dat geval is het belangrijk om ervoor te zorgen dat er voldoende planten en drijfplanten aanwezig zijn waar de jongen zich tussen kunnen verstoppen. Alleen de sterksten zullen dan overblijven en doorgroeien tot volwassen exemplaren. De jongen kan men voeren met stofvoer of fijngewreven droogvoer, klein levend voer, of diepvriesvoer om ze optimaal te laten groeien en ontwikkelen.